Лечение для пожилых - Узбекистан

Qariyalarni davolash

Diareya, ya’ni ich ketishi bu — patologik holat bo’lib, bunda kuniga 3 martadan ortiq suv kabi suyuq ich kelishi kuzatiladi. Bunday holat keksa yoshdagi (50+) odamlarda juda ko’p kuzatiladi, ichakning sog’lom mikroflorasini yuvib chiqarish va organizm suvsizlanishi orqali noqulayliklarni keltiradi.

Nega ko’pincha keksa yoshdagi odamlar diareyadan aziyat chekishadi

Yosh o’tgani sayin inson organizmi tobora mo’rtlashib boradi, moddalar almashinuvi o’zgaradi, organlar va tizimlar har qanday salbiy o’zgarishlarga borgan sari ta’sirchan bo’lib boradi. Yosh o’zgarishiga eng ta’sirchan tizimlardan biri — insonning ovqat hazm qilish yo’li.

Turli xil tabiiy o’zgarishlar keksa odamlarda diareya kasalligini chaqiradi:

1. Mimik mushaklar kuchsizlanadi, tishlar qatori buziladi, ba’zi tishlar tushib qolgan bo’lishi mumkin. Bu taom chaynalishining faolligini kamaytiradi, shuning uchun organizmga yegulikni qayta ishlash uchun ko’proq kuch, vaqt va fermentlar kerak bo’ladi.
2. Oshqozon shirasi kamroq miqdorda ishlab chiqarilishi ham mumkin. Bu hazm qilish jarayonini qiyinlashtiradi, bunda yegulik yaxshi yanchilmagan holatda ichakka boradi, bu esa ichakning ichki shilliq qavatiga salbiy ta’sir o’tkazib, motorikani buzadi.
3. “Toshsimon axlatlar” ko’p-ko’p paydo bo’ladi — yig’indilar nafaqat diareyaga qarshi holat — ich qotishiga olib keladi, balki shu bilan birga patogen va shartli patogen mikroflora ko’payishiga sabab bo’ladi. Ichakning sog’lom va patogen mikroflorasi orasidagi balansining buzilishi — to’g’ridan-to’g’ri ich kelishining buzilishi va diareyaga olib keladi.
4. Jigar va o’t qopi bilan bog’liq funksional muammolar asta-sekin ko’payib boradi, bu ham keksa yoshli insonlarda diareya paydo bo’lishining sababiga aylanadi.
5. Ba’zi muhim biologik moddalarning ishlab chiqarilish sur’ati pasayadi, masalan, hazm qiluvchi fermentlar va laktaza — bu esa sut mahsulotlariga toqatsizlik chaqirishi, meteorizm, diareya va qorin sohasidagi og’riqlarga olib kelishi mumkin.
6. Yosh o’tishi sababli immunitet pasayadi. Organizmning infeksiyalarga qarshi kurashishi qiyinlashadi, shu jumladan diareya chaqiruvchi infeksion kasalliklarga ham.

Diareya kelib chiqishiga sabab bo’ladigan organizmdagi tabiiy o’zgarishlardan tashqari 50+ guruhidagi odamlarda muntazam yoki kurs ko’rinishida davolanish orqali qo’llab-quvvatlanishi kerak bo’lgan bir qator surunkali kasalliklar “guldastasi” ham o’z ta’sirini o’tkazadi. Dori vositalari esa ichakning ichki shilliq qavatini qo’zg’atib, ichak-oshqozon traktiga salbiy ta’sir o’tkazishi mumkin. Bir qator dori vositalari esa ikkilamchi effekt sifatida diareya chaqirishi ham mumkin.

Keksa yoshdagi insonlarda ovqat iste’mol qilish rejimining buzilishi va ovqatlanish noto’g’ri tashkillashtirilganligidan bo’ladi — masalan, tunda ortiqcha ovqat iste’mol qilish.

Keksalarda diareya kechishining o’ziga xosligi

Katta yoshdagi odamlarda diareya shunisi bilan xavf tug’diradiki, u surunkali ko’rinishga ega bo’ladi va organizmni tez suvsizlantirishi mumkin. Bunda barcha organlar va tizimlar qattiq zo’riqadi, qon aylanishi buziladi, va nafaqat sog’lik, balki inson umri ham xavf ostida qolishi mumkin.

Aynan shuning uchun bu yoshdagi odamlarda diareya o’z vaqtida va to’g’ri davolanilishini talab etiladi.

Keksa yoshdagi odamlarda diareyani davolash

Ushbu patologik holatni davolash yo’li har doim shaxsiy yondashuv orqali aniqlanadi, bunda diareyaning kelib chiqishi, ma’lum bir inson organizmining holati hisobga olinadi. Ammo diareyani davolash bo’yicha umumiy prinsiplar ham mavjud.

Jumladan, dori-darmon sxemasi quyidagilarni o’z ichiga olishi mumkin:

Enterosorbent-dorilar. Ular qon aylanish tizimiga kirib bormaydi, organizmga salbiy ta’sir o’tkazmaydi va faqatgina ichak bo’shlig’ining o’zida ta’sir o’tkazadi. Enteroserbentlarning vazifasi — diareya infeksiya sababli kelib chiqqan holatda yoki zaharlanishda paydo bo’ladigan toksinlarni tortib olib, organizmdan chiqarib yuborilishini tezlashtirish. Enterosorbentlar umumiy intoksikatsiyaga qarshi kurashishga yordam berib, ko’pincha diareya bilan birga kuzatiladigan ko’ngil aynishi, bosh og’rig’i va harorat ko’tarilishi kabi alomatlardan xalos etadi.

Elektrolitlar. Bu diareya sababli yo’qotilgan suyuqlikning o’rnini bosish va uni organizmda saqlab qolish uchun suv-tuzli aralashmalar (fiziologik eritma, regidron va boshqalar). Shuningdek, elektrolit aralashmalari organizm uchun muhim bo’lgan tuzlar yuvilib chiqarilishining oldini olishga yordam beradi.

Probiotiklar, prebiotiklar, sinbiotiklar. Bu guruhga kiradigan dori vositalari kurs ko’rinishida davolanishda diareya oqibatida mikrofloraning buzilgan balansini tiklashga yordam berib, tarkibidagi foydali bifidobakteriyalar va laktobakteriyalarning miqdorini 99% gacha yetkazadi.

Keksa yoshdagi odamlarda diareyani davolashda qo’shimcha sifatida parhezli oziq-ovqat qo’llanilishi ham tavsiya etiladi. Bunda kuniga 4-6 marta kichik-kichik porsiya ko’rinishida ovqat tanovul qilinishi kerak. Shu bilan birga ratsionning asosi sifatida yog’siz sho’rvalar, yormalardan tayyorlangan sutsiz bo’tqalar, yog’siz qaynatib pishirilgan go’sht, bug’da pishirilgan kotlet, kisellar bo’lishi kerak. Diareya bartaraf bo’layotgan paytda asta-sekin kam yog’li sut-achitqi mahsulotlari, pishirilgan olma va sabzavotlarni kiritish mumkin. Ovqatning harorati me’yorida issiq bo’lishi muhim, chunki juda sovuq yoki qaynoq ovqat ichakning shilliq qavatini qo’zg’atib, insonning diareyadan keyin tiklanishini sekinlashtirishi va ichak mikroflorasining balansini buzishi mumkin.